koşma nazım biçimi ne demek?

Koşma Nazım Biçimi

Koşma, Türk halk edebiyatının ve divan edebiyatının önemli nazım biçimlerinden biridir. Genellikle aşk, doğa, yiğitlik gibi konuları işler. Halk edebiyatında âşıklar tarafından saz eşliğinde söylenir. Divan edebiyatında ise daha çok aruz ölçüsüyle yazılan örneklerine rastlanır.

Temel Özellikleri:

  • Dörtlük Sayısı: Genellikle 3 ila 5 dörtlükten oluşur.

  • Ölçü: Hece ölçüsü (halk edebiyatında) veya aruz ölçüsü (divan edebiyatında) kullanılır. Hece ölçüsüyle yazılan koşmalar genellikle 11'li hece ölçüsüyle yazılır.

  • Uyak (Kafiye) Düzeni: Uyak düzeni şöyledir:

    • İlk dörtlük: aaab
    • Diğer dörtlükler: cccb, dddb, eeeb, fffb...
  • Redif: Uyak düzeninde "b" ile gösterilen kısımlarda redif kullanılabilir.

  • Tema: Aşk, doğa, ayrılık, öğüt, yiğitlik gibi çeşitli temaları işleyebilir.

  • Dil: Halk edebiyatında daha sade ve anlaşılır bir dil kullanılırken, divan edebiyatında daha süslü ve sanatlı bir dil kullanılır.

  • Halk Edebiyatındaki Önemi: Halk edebiyatında âşık edebiyatının en önemli nazım biçimlerinden biridir. Âşıklar, koşmaları saz eşliğinde doğaçlama olarak da söyleyebilirler.

  • Divan Edebiyatındaki Önemi: Divan edebiyatında da sıkça kullanılan bir nazım biçimidir. Divan şairleri, koşmaları aruz ölçüsüyle yazmışlardır.

Koşma Türleri:

Konularına göre farklı türlere ayrılır:

  • Güzelleme: Sevilen bir kişinin güzelliğini anlatan koşmalardır.
  • Koçaklama: Yiğitlik, kahramanlık konularını işleyen koşmalardır.
  • Taşlama: Eleştiri, yergi amacıyla yazılan koşmalardır.
  • Ağıt: Bir ölümün ardından duyulan acıyı dile getiren koşmalardır.
    • Daha fazla bilgi için: Ağıt